الف ليله و ليله
| ||||
|---|---|---|---|---|
| (بالانجليزى: Arabian Nights)، و(بالانجليزى: One Thousand and One Nights) | ||||
  | ||||
| بلد المنشأ | الشرق الاقرب | |||
| اللغه | عربى [1][2] | |||
| كونجرس | PJ7711-PJ7737 | |||
| ويكي مصدر |  ألف ليلة وليلة - ويكي مصدر
| |||
تعديل  |
||||
.jpg)
الف ليله و ليله دى مجموعه من الحواديت منتشرة بلغات كتيره جدا، ومش معروف الحواديت دى بدت امتى او فين بالظبط. الف ليله و ليله ماكانش الاسم الاصلى للكتاب ده. الكتاب بدا كحواديت بيحكيها الحكواتيه اللى ما كانوش عارفين ان الحواديت حاتتجمع فى كتاب واحد اسمه الف ليله و ليله. و لا لحد عدد الحواديت اللى فى الكتاب ده 1001 حدوته. فى الاول الكتاب ده كان اسمه "الف خرافه" و بعدين بقى اسمه "الف ليله"، و ما حدش يعرف ليه الاسم اتغير او ليه اتسمى بعد كده الف ليله و ليله، لكن من المفترض ان ده حصل عشان الحواديت تتلائم مع اسطورة شهرزاد اللى قعدت تحكى كل ليله حكايه لشهريار.
نصوص حكايات الف ليله و ليله مليانه كلام بـ المصرى و امثال شعبيه مصريه صميمه و بتظهر فيها البيئه المصريه و اسواق القاهرة و اسكندرية بطريقه واقعيه عن اى مكان او بلد تانيه بتظهر فيها، و لحد الحكايات اللى حوداثها بتجرى بره مصر فيها ما يوحى بانها من خيال مصرى. و ده خلا كتير من العلما و الباحثين يرجحوا ان اصل الف ليله و ليله مصرى، رسمها نفس الخيال الشعبى المصرى اللى خلق سيرة الظاهر بيبرس و سيرة سيف بن ذى يزن.
بيرجح العلما و المؤرخين انها اتكتبت بشكلها الحالى فى القاهره فى مصر من حوالى سنة 1450 [3]، و بياكد الدكتور عفيف نايف حاطوم محقق كتاب الف ليله و ليله ان اصل كتاب الف ليله و ليله مصرى الفه كاتب مصرى [4]، و ده كمان اللى بيرجحه المؤرخ و المستشرق الكبير ادوارد لين Edward Lean مترجم الف ليله و ليله للانجليزى اللى قال فى مقدمة الترجمه الانجليزيه لحواديت الف ليله و ليلة (1839)، ان اللى كتبها كان كاتب مصرى، و كتبها فى نهايات العصر المملوكى وبدايات العصر العثمانلى ما بين سنة 1475 و سنة 1529. و بياكد المؤرخ و الباحث الامريكى الكبير هارولد لام Harold Lamb ان هارون الرشيد اللى بيظهر فى الف ليله و ليله عباره عن تحريف و انه فى الاصل الظاهر بيبرس سلطان مصر. بتظهر فى الف ليله وليله اسامى موجوده فى سيرة الظاهر بيبرس زى "حبظلم بظاظا" اللى ظهر فى حكاية "علاء الدين مع زبيده العوديه" و اللى ليه نفس الصفات فى الكتابين، و بتظهر عبارات و الفاظ موجوده فى كتب مؤرخين مصر فى العصور الوسطى و لحد كلام جه على لسان سلاطين مصر فى العصر المملوكى.
الاكيد و الواضح لكل الباحثين و المؤرخين ان الف ليله و ليله على الاقل فيها جزء اتكتب فى مصر و اتضاف ليها فى عصر الدوله المملوكيه [5]، اللى خرجت فيه كمان سيرة الظاهر بيبرس و كتب فطاحل التاريخ زى المقريزى و ابن تغرى و ابن اياس و غيرهم. المؤرخ و المستشرق الالمانى اوجست مولر August Müller قدر يحدد جزء كبير من الف ليله و ليله اتكتب فى مصر [6]
الطبعات
اول طبعه للمخطوط المصرى كانت "طبعه بولاق الاولى" اللى صدرت سنة 1835 و تبعتها طبعة بولاق التانيه بعدها بتمانيه و عشرين سنه، الطبعتين دول بيعتبروا اصل كل الطبعات الشرقيه اللى صدرت بعد كده. ما بين سنة 1888 و 1890 اصدرت مطبعة الاباء اليسوعيين الكتاب فى خمس مجلدات بعد ما حذفت منه كلام اعتبرته مش مناسب. و اتبعتت النسخه المصريه للهند و اتطبعت فى كلكتا فى اربع مجلدات بين سنة 1839 و سنة 1842 و اتسمت الطبعه دى "طبعة كلكتا" او "طبعة كلكتا الكامله" و بعدين اطبعت كمان فى بومباى و صدرت فى اربع مجلدات .[7]
الف ليله و ليله كانت موضوع رسالة الدكتوراه بتاعة الدكتوره سهير القلماوى باشراف طه حسين.
حكايات
بتتكون الف ليله و ليله من حكايات كتيره بتبدا كل حكايه او تكمله لحكايه بقول شهرزاد للملك شهريار "بلغنى ايها الملك السعيد". فيه قصص قصيره و فيه قصص طويله من القصص الصغيره قصة "حكاية اللص و والى الاسكندرية" و "حكاية الملك الناصر و الولاه الثلاثه" و "حكاية علاء الدين ابى الشامات" ابن شاه بندر تجار مصر. و من اشهر حكايات الف ليله و ليله "حكاية الاسكافى معروف" اللى كان جزماتى فى مصر المحروسه، و "ابو قير و ابو صير" و "على بابا" و "السندباد البحرى" و "علاء الدين" و "على زيبق المصرى".
اترجمت حكايات الف ليله و ليله بتصرف للفرنساوى عن طريق المستشرق انطوان جالان (1704 - 1717) و ظهرت فى اتناشر جزء، و اترجمت عن ترجمته للغات اوروبيه تانيه بطريقه مستمره فى القرن 18، و كان اهم اللى ترجموها سير ريتشارد بيرتون، و وليام لين، و ج. مردروس، و اتقلدت كتير فى قصص الاطفال و المسرحيات و الهمت رسامين و موسيقيين كتار. فولتير كان من الادبا الكبار اللى اتاثروا بالف ليله وليله و قراها اربعتاشر مره .[8]
شوف كمان
فهرست وملحوظات
- ↑ مُعرِّف الملف الاستنادي المُتكامِل (GND): https://d-nb.info/gnd/4131342-2 — تاريخ الاطلاع: 19 ديسمبر 2023 — الرخصة: CC0
- ↑ مُعرِّف المكتبة الوطنية الفرنسية (BnF): https://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb12008368t — تاريخ الاطلاع: 19 ديسمبر 2023 — المؤلف: مكتبة فرنسا الوطنية — العنوان : اوپن ڈیٹا پلیٹ فارم — الرخصة: رخصة حرة
- ↑ W.R. Benet, p.44
- ↑ حاطوم 1/3
- ↑ طه عبد الرؤوف 1/8
- ↑ Britannica p.976/IX
- ↑ حاطوم 1/4
- ↑ حاطوم 1/8
مصادر
- احمد نظمي، (استاذ مساعد بقسم الدراسات العربية والاسلامية - جامعة وارسو)،الحكايات ذات الاصول المصرية فى الف ليلة، بحث للجمعيه االبولنديه المصريه 2008.
- قاسم عبده قاسم (دكتور): بين التاريخ و الفولكلور، عين للدراسات الانسانية و الاجتماعية، القاهرة
- عفيف نايف حاطوم (دكتور استاذ بكلية الاداب - الجامعه اللبنانيه الحكوميه)، الف ليله و ليله،الطبعه الاصليه الكامله، دار صادر، بيروت 2008.
- طه عبد الرؤوف سعد،الف ليله و ليله، مقدمة، مكتبة زهران، القاهره 1999
- الموسوعة الثقافية، مؤسسة فرانكلين للطباعة والنشر، القاهرة -نيو يورك
- Lamb, Harold. The Crusades. Garden City Publishing, 1934
- Sallis, Eva. Sheherazade through the looking glass: the metamorphosis of the Thousand and One Nights, 1999
- Benet, W.R.: The Reader Encyclopedia, j. W. Arrowsmith, Bristol 1977
- The New Encyclopædia Britannica, Micropædia,H.H. Berton Publisher,1973-1974
