لغه طليانى

لغه طليانى
المتكلمين
النسب
ISO 639-1	it
ISO 639-2	ita
ISO 639-3	ita
لغه رسميه فى	كرواتيا ايطاليا سان مارينو سلوفينيا سويسرا مدينة الڤاتيكان اليونان البانيا اثيوبيا ليبيا اريتريا الصومال
الاسم الاصلى	(باللغه طليانى: italiano) (باللغه طليانى: Italiano)
ازمنه	المضارع مضارع تام
الصيغه النحويه	المزاج الحقيقى الصيغه الشرطيه فعل امر
السكان الاصليين لـ	كانتون جراوبوندن ،  وتيسينو ،  وايطاليا ،  وايزولا ،  وبيران ،  وسان مارينو

الطليانى او الايطالى (italiano^ⓘ) هى اللغه اللى يتحدثونها الطلاينه. الايام دى اشخاص يتحدثونها 60 مليون فى ايطاليا و 70 مليون فى العالم كله. 126 مليون واحد بيتكلموها كاللغة ثانيه. فى سويسرا الطليانى هيا لغة من الاربع لغات الرسمية و اللى هيا الطليانى و الفرنساوى و الالمانى و الرومانشى. وايضا الطليانى هى اللغة الاساسيه بتاعة مدينة الفاتيكان. الطليانى من لغات اللاتينى و هو كمان اقرب اللغة للاتينى.

طريقة الكتابة

الطليانى بتكتب بالحروف اللاتينية معادا الحروف J, K, ك, X ,Y اللى ما بيعتبروش جزء من الالف-به بتاعت الطليانى لكن ممكن تلاقيهم فى كلمات اجنبية واخدينها من لغات تانية ( ,Jeans, Whisky Taxi) او مصطلاحات لاتيني قديمة ( Juventus, ex voto). بعض اللهجات الطليانية بتستعمل الحرف J بدل i معليهاش سترس فى الكلمات اللى فيها ب i + حرف متحرك تانى و بتكون فيها الi بتنطق /j/ (زى ال "ى" اللى ف كلمة "يوم") زى Bajardo, Jacop, Ajaccio.

الحرف H مابيتنطقش فى الطليانى و لكن ليه استعمالين فى الكتابة. بيفرق بين كلمتين مختلفتين ليهم نفس النطق زى:

• ha ((انا) عندى / (انا) امتلك)) و a (الى/عند) اللى الاتنين بيتنطقوا /a/.
• hanno ((هما) عندهم / (هما) بيمتلكوا) و anno (سنة) و الاتنين بيتنطقوا /anno/.
• بيحافظ على النطق /k/ للحرف C و النطق /g/ للحرف G قدام الحرفين المتحركين i و e زى:
  • chi (مين؟) بيتنطق /ki/ لكن ci (هناك) بتنطق /tʃi/, و بنفس الطريقة che (ايه؟) بتنطق /ke/ لكن ce بتنطق /tʃe/.
  • ghiro (اسم حيوان) بيتنطق /ˈɡiro/ اما giro (لفة) بتتنطق /ˈdʒiro/.
  • منغير الاستعمالين دول متلاقيهوش الا فى الكلمات الاجنبية و ساعتها برضة ما بيتنطقش زى Hotel (اوتيل) نطقها /oˈtɛl/.

الحرف G بتنطق /dʒ/ قدام الi و الe غير كده دايمن /g/ معادا فى الحالات اللى جاية:

• ف التشكيلة gn اللى بتنطق كصوت واحد و هوا /ɲ/ (هوا صوت بيتنطق من المناخير (زى ال "م" /m/ و ال "ن" /n/) و لغير الطليان بيتسمع الصوت كانه مزيج بين ال "ى" (فى كلمة "يوم") و ال "ن" و اقرب صوت ليه فى المصرى هوا تشكيلة ال"ن+ى" زى كلمة "منيا", "سونيا". مثال: bagno (حمام) بتتنطق /baɲɲo/ (تشبه قوى كلمة "بانيو" فى النطق)).
• ف التشكيلة gli اللى بتتنطق كصوت واحد و هوا /ʎ/ (صوت يتسمع للودن المصرية كانه مزيج بين ال"ي" (زى كلمة "يوم") و ال"ل" يعنى كانه "ل"+"ى" ورا بعض يشبه قوى ال"ل+ى" فى كلامات زى "بليه". مثال: meglio (احسن) بتتنطق /meʎʎo/ (على وزن "خوليو").

تأثيره على لغات التانيه

الطليانى اثر كثير على اللغة المصرية لحد الان فى كلمات بتستعملها شعب مصري وايضا اصلها طليانى معظمها اسامى حاجات :

مصرى	طليانى	المعنى الاصلى
لوكندا	locanda	اوتيل صغير
لمبة	lampada	لمبة
صابونة	sapone	صابونة
روبابيكيا	roba vecchia	حاجة قديمة
بيزا	pizza	بيزا
اوكازيون	occasione	فرصة, اوكازيون
ماكانة	macchina	ماكانة, كاميرا, عربية(اوتوموبيل)
باكو	pacco	عبوة
الا اونا الا دويه(فى مزاد علنى)	alla una alla due	واحد, اتنين,...
جمبري	gamberi	جمبري (روبيان)
بلياتشو	pagliaccio	بلياتشو او مهرج بالعربي
جوما	gomma	استيكه

مصادر

• Simone, Raffaele (2010). Enciclopedia dell'italiano. Treccani.
• Berloco, Fabrizio (2018). The Big Book of Italian Verbs: 900 Fully Conjugated Verbs in All Tenses. With IPA Transcription, 2nd Edition. Lengu. ISBN 978-8894034813.
• Palermo, Massimo (2015). Linguistica italiana. Il Mulino. ISBN 978-8815258847.

مصادر

فيه فايلات فى تصانيف ويكيميديا كومونز عن:

لغه طليانى