تاريخ مصر
| ||||
|---|---|---|---|---|
 | ||||
| بيتكون من | تاريخ مصر القديمه مصر | |||
| جنب من | مصر | |||
تعديل  |
||||
التاريخ بتاع مصر هوا اطول تاريخ ل اى دوله علا وش الدنيا؛ التاريخ نفسو ب المعنا بتاعو المعروف، اللى هوا التسجيل و التوثيق، ابتدا لما المصريين ابتدو يسجلو و يوثقو التفاصيل و الملامح بتاع الحضاره بتاعت مصر، و دا لما المصريين اخترعو الكتابه و ابتدو يوثقو كل كبيره و زغيره. مصر هيا اقدم دوله موجوده ف العالم المعاصر. الدوله بمفهومها القانونى يعنى ارض و شعب و حكومه مركزيه. علا مدى اكتر من 5000 سنه و مصر موجوده بحدودها الجغرافيه المعروفه دلوقت و عاشت و استمرت و شعبها عايش علا ارضها من الاف السنين و طول الوقت ليها حكومه من مش انقطاع ف اى حقبه من حقب التاريخ. جايز كانت فى شعوب و قبايل قديمه عاشت من الاف السنين ف اماكن تانيه لكن مش ممكن تسميتهم دول، و لحد لو بعدين بقا ليهم دوله فماعاشتش زى الدوله المصريه و ماسابتش حاجه تثبت وجودها كحضاره. الحضاره المصريه القديمه وصلتنا اخبارها عن طريق نصوص موثقه مكتوبه ع البرديات و حيطان المعابد، عشان المصريين بعد ما اخترعو الكتابه عشقو اختراعهم دا و كانو بيسجلو كل كبيره و زغيره. طول التاريخ الدوله المصريه حاجه مميزه عن كل الدول التانيه و صعب تعريفها عشان ماهياش الحاكم، الفرعون او السلطان او الملك او الريس، ولا هيا الجيش ولا هيا الشعب، لكن مجموعة نظم متشابكه و متداخله مالهاش مثيل ف دول تانيه، و مجموعه م الروح و الاراده و المؤسسات و الهويه و حاجات تانى كتير خلقت الشخصيه المصريه و بتميز المصريين و دولتهم و بتديهم طابع معين مميز عن كل شعوب الدنيا و دولهم.
فى ادله عن ان الانسان سكن وادى النيل م العصر الحجرى ف شكل اعمال فنيه و منحوتات صخريه علا طول نهر النيل و الواحات ف الصحرا. ف الالفيه العاشره قبل الميلاد، ابتدت ف مصر ثقافه الصيادين و صيادين السمك و طحن الحبوب. التغيرات المناخيه و/او الافراط ف الرعى حوالى 8000 قبل الميلاد ابتدا يجفف الاراضى الرعويه و مصر، و اتشكلت الصحرا. حصلت هجرات ل نهر النيل و استقر وضع الاقتصاد الزراعى و المجتمع المركزى.
الحضاره المصريه عمومى ابتدت كمجتمع م الفلاحين المصريين اللى مهنة الزراعه الراقيه خلتهم يرتبطو ب الارض و خلقت روح التعاون بينهم و خلتهم يطورو نظم رى و خلتهم يخترعو الحساب و الرياضيات و يخترعو تقويم و يهتمو بعلوم الفلك، و خلتهم يهتمو ب التسجيل و التوثيق و ده خلاهم يخترعو الكتابه و الكتابه خلتهم يخترعو الادب و يطورو اشكال جديده م الاعمال الادبيه، و طلع منهم اول دكتور ف التاريخ و طلع منهم المهندسين اللى طورو فنون المعمار اللى نسختها كل الحضارات اللى جت بعدهم، و سابو ل مصر اعظم اثار ف العالم زى الاهرامات و المعابد و المسلات، و الفنانين اللى كتبو و رسمو ع الحيطان بتاع المعابد و اللى عملو تماثيل منحوته بمهاره مفيش زيها؛ و حاجات تانى كتير. عشان مجتمع الفلاحين المصريين ده ارتبط ب الارض ده خلاهم يكونو اول شعب حقيقى ف التاريخ و اول حكومه مركزيه و خلاهم يعملو ثقافتهم و هويتهم الخاصه بيهم و طلع منهم الفراعنه ملوك مصر القديمه العظما، يعنى باختصار عملو واحده من اقدم و اعظم الحضارات بتاع التاريخ.
تاريخ مصر المكتوب بيرجع ل سنة 3200 قبل الميلاد بس كمان فى ادله كتير بتأكد وجود حضاره و مدنيه ف وادى النيل قبل التاريخ المكتوب و اللى اتطورت ف شمال و جنوب مصر بشكل مستقل (بس مش منفصل تماما) لحد ما الملك مينا\نارمر وحد الشمال و الجنوب و اسس دوله مركزيه حكمها ملوك مصر لمدة تلات-ت-الاف سنه تقريباً. المصريين سمو الدوله الجديده ب اسم "تا-وى" و معناها الارضين و ازدهرت الحضاره المصريه و فضلت شايله خصايصها المصريه البحته ف الفنون و المعمار و الثقافه بشكل سنة طول المده الطويله دى.
تاريخ و حضارة مصر القديمه بيشكلو هوية و وعى المصريين لحد النهارده، لحد ان كانو هما نفسهم مش واخدين بالهم من كده، و دا بيظهر بشكل كبير ف اللغه اللى بيتكلموها، اللى هيا المصرى، و المماراسات الثقافيه بتاعتهم، و اللى بتشمل الاكلات بتاعتهم، الرياضات اللى بيمارسوها زى التحطيب، الالات الموسيقيه المصريه القديمه اللى بيستخدموها زى الطبله و الناى و السمسميه و المزمار و الربابه و الدف و غيرهم، الاعياد اللى بيحتفلو بيها زى شم النسيم و الموالد و غيرهم، و المقامات، و لحد دفن الميتين، و الطقوس بتاع الذكر و الزار، و السبوع، و لاربعين، و غيرهم كتير اوى، و المماراسات الثقافيه دى بتظهر كمان بشكل كبير بين المصريين الريفيين (الفلاحين) عن باقى المصريين، عشان المصريين الريفيين محافظين عليها اكتر؛ كمثال، هتلاقى المصريين الريفيين (الفلاحين) لسه حافظين و بيستخدمو الشهور القبطيه لحد النهارده، و عندهم حكمه لكل شهر بتوصفو.
عصور التوسع
بعد لما احموس طرد الهكسوس من مصر و طاردهم لغاية حدود منطقة سوريا الشماليه دخلت مصر ف طور حربى كبير و ابتدا ملوكها يوجهو نظرهم ل البلاد الاسيويه ففتحو مناطق فلسطين و سوريا و وصلو لغاية نهر الفرات و اتوسعو ف الجنوب لغاية ما وصلو للشلال الرابع ف السودان الحالى و كان اعظمهم ف الفتوحات تحوتمس التالت اللى اسس امبراطوريه مصريه شاسعه. م الوقت ده بقت دى حدود مصر لما يحكمها حاكم قوى، فكان بيوصل بفتوحاته شمال ل منطقة سوريا و شرق لميسوبوتاميا و جنوب لاواسط السودان الحالى و ساعات كان بيتجه غرب و بيضم منطقة ليبيا و ف البحر المتوسط كان بيضم لمصر جزر زى قبرص و كريت و ده كلو ب لاعتماد علا قدرات مصر الاقتصاديه و قوة جيشها. م الحكام اللى ضمو الشام و الحجاز و النوبه ل مصر كان احمد بن طولون اللى قضا ع الحكم العربى و من بعدو الاخشيد و ضمت الدوله الفاطميه الشام و الحجاز و النوبه و اليمن ل مصر ، و ف العصر الايوبى اتضمت ل مصر جزر ف البحر المتوسط و ف عصر الدوله المملوكيه ضم سلاطين مصر الشام و منطقة فلسطين و الحجاز وغيرها ل مصر. اخر مره اتوسعت مصر فيها ب الفتوحات كان ف عهد محمد على اللى ف ايامو كات مصر ليها جيش مصرى قوى قدر بيه انه يسيطر علا كل الدول الافريقيه المطله علا نهر النيل و منها السودان الحالى و الحبشه (اثيوبيا الحاليه) و اوجندا و الصومال و ف الشرق و الشمال منطقة فلسطين و الشام و الحجاز و جزر ف البحر المتوسط و هدد عاصمة الاتراك العثمانليه ف تركيا يعنى ف قلب بيتهم.
عصور لاحتلال و لاستقلال
بالنسبه لطول تاريخها بتعتبر مصر من اكتر بلاد العالم اللى اتمتعت ب استقلال. اتخلل استقلال مصر خمس فترات احتلال كانت فيه مش مستقله (فارسى، رومانى، عربى، عثمانى، انجليزى). ف عصور لاستقلال مصر كانت بتتقدم و تسود و ف عصور لاحتلال كانت بتتخلف، ف العصر البطلمى سادت مصر منطقة البحر المتوسط و حصلت فيها نهضه ثقافيه كبيره لعبت فيها مكتبة اسكندريه دور كبير. بعد احتلال الرومان لمصر سنة 30 قبل الميلاد فقدت مصر استقلالها و اتحولت ل ولايه رومانيه، الرومان استنزفوها و نهبوها و فرضو ع المصريين ضرايب الراس، و ف سنة 641 غزا العرب مصر و احتلوها و بقت ولايه تابعه ل الخليفه العربى بيحكمها ولاته اللى كانو بيجمعو لو الضرايب و المكوس، و استنزفوها و نهبوها بردو، و استمر الوضع علا كده لغاية لما استقل احمد بن طولون بحكمها سنة 868 و قامت الدوله الطولونيه و خرجت م الحكم العربى و حصلت فيها نهضه كبيره، و رجعت ليها سيادتها و استقلالها ب الكامل ف العصر الفاطمى و العصر المملوكى اللى قدر فيه المماليك انهم يكسرو شوكة شوية العرب اللى كانو لسه موجودين ف مصر و يقضو علا طموحاتهم و تمرداتهم و اضطر غالبيتهم انهم يخرجو من مصر و حصلت فيها نهضه كبيره و بقت مصر قوه اقتصاديه و عسكريه بيتعمل ليها الف حساب, لكن ف سنة 1517 استولى الاتراك العثمانيين عليها و بقت ولايه عثمانليه و انحدرت فيها الثقافه بعد ما نهب العثمانليه تراثها و نقلوه علا استانبول. ف عهد محمد على باشا حصلت نهضه جديده لكن انتكست بالاحتلال البريطانى لغاية ما قامت ثورة 23 يوليه سنة 1952 و رجعت مصر للمصريين.
رغم طول تاريخ مصر و التحولات و التغييرات اللى حصلت علا امتداده، اتميز التاريخ ده بالاستمراريه و الدوام و فضلت مصر قوه ثقافيه و عسكريه كبرى ف منطقة الشرق الاوسط؛ ورغم التغييرات، لسه بردو ملامح الشخصيه المصريه هيا هيا نفس ملامحها من الاف السنين.
فترات و عصور تاريخ مصر
التاريخ بتاع مصر ممكن يتقسم علا فترات او عصور:
- الفتره الفرعونيه: و دى اطول فتره ف تاريخ مصر و اللى حكم فيها هما الفراعنه المصريين العظام ملوك مصر القديمه. اتخللتها فترات حصلت فيها احتلالات، و منها احتلال الهكسوس لجزء من شمال مصر و احتلال قصير عن طريق الفرس. انتهت الفتره دى ب غزو لاسكندر الاكبر مصر و طرد الفرس.
- الفتره البطلميه: و دى من وقت تأسيس بطليموس الاولانى الدوله البطلميه لغاية الغزو الرومانى لمصر سنة 30 ق.م. ف العصر ده مصر عاشت مستقله و اذدهرت فيها العلوم و الفنون.
- الفتره الرومانيه\البيزنطيه: و دى فترة احتلال من سنة 30 ق.م. و استمرت لغاية الغزو العربى سنة 641 م. ف عصر الاحتلال الرومانى دخلت المسيحيه مصر و اذدهر الفن القبطى. ف الفتره دى الرومانيين نهبو مصر، و المصريين كانو بيدفعو ضرايب الراس، و بعد المسيحيه ما دخلت مصر ف عصرهم المصريين المش-مسيحيين كانو بيدفعو ضرايب الراس بردو.
- الفتره العربيه: و دى فترة احتلال بدأت بغزو العرب لمصر سنة 641 م. و انتهت بقيام الدوله الطولونيه المستقله سنة 868 م. ف فتره حكم العرب دى حكم مصر ولاه كمندوبين عن الخلفا العرب. ف الفتره دى العرب نهبو مصر، و المصريين كانو بيدفعو الجزيه و الضرايب و المكوس، و ما اتعينش اى مصرى والى علا مصر. استمرت مصر نهيبه لغاية تأسيس الدوله الطولونيه سنة 868 م. و اللى بقت مصر فيها دوله مستقله مابتدفعش مكوس للخليفه العربى، و ابتدت الحياه ف مصر تزدهر.
- فترة الاستقلال: و هى الفتره اللى بين الدوله الطولونيه اللى اسسها احمد بن طولون سنة 868 م. و لغاية ما العثمانيين الأتراك ما غزو مصر و احتلوها سنة 1517 م. الفتره دى اتخللها فترة احتلال عربى قصيره بعد ما الخليفه العباسى بعت جيش دمر مدينة القطائع و احتل مصر تانى و بدأت عمليات النهب من جديد، و بعدها جه العصر الاخشيدى، و العصر الفاطمى، و العصر الايوبى، و العصر المملوكى اللى حصل فيه، لاول مره من وقت احتلال العرب ل مصر، تعيين مصرى\قبطى كوزير للسلطان عز الدين ايبك. ف عصر الاستقلال ده ازدهرت العلوم و الفنون ف مصر و بقت مصر دوله متقدمه و قويه.
- فترة الاحتلال العثمانى التركى: و دى فترة احتلال من سنة 1517 م. لغاية عصر محمد على. ف الفتره دى مصر فقدت استقلالها و بقت ولايه عثمانيه معزوله عن اوروبا و التطورات العلميه اللى بتحصل فيها، فانحدرت العلوم و الفنون ف مصر و ف اواخر الفتره دى حصل غزو فرنساوى قصير قاده نابليون بونابرت و ابتدت مصر تتصل ب اوروبا بعد فترة انقطاع طويله بسبب العزله اللى فرضها العثمانيين علا مصر.
- فترة محمد على و اسرته: و دى فتره احتلال بردو، بس ازدهرت فيها الحياه ف مصر بين الطبقات العليا و حصلت اصلاحات اقتصاديه و عسكريه مهمه، بس الطبقات الوسطانيه و التحتانيه كانو بيعانو و اعتبروها فترة احتلال زي اللى قبليها. الفتره دى اتخللها غزو و احتلال انجليزى و استمرت لغاية 1952 م. لما اتقضا ع النظام الملكى و اتطردت عيلة محمد على من مصر و اتأسس النظام الجمهورى، و رجعت مصر للمصريين.
- فترة الجمهوريه المصريه: و دى الفتره اللى جت بعد فترة حكم عيلة محمد على من سنة 1952 م. و استمرت لغاية عهد حسنى مبارك.
- خونتا عسكريه من 11 فبراير 2011.
- خلصت الخونتا العسكريه بوصول اللى اتقال انو اول مدنى للحكم ف انتخابات كات مليانه مشاكل و خروقات، و ف نفس الوقت كان عضو ف جماعه اسلاميه متصنفه بشكل رسمى دلوقت ك جماعه ارهابيه، بس حكمه مطولش كتير (يادوب قعد سنه) و ثار عليه المصريين بعد مشاكل اقتصاديه حاده و بعد ما عين اعضاء الجماعه الاسلاميه الارهابيه ف مناصب هما مش متأهلين يمسكوها، و بعد ما عمل اعلان دستورى ف ديسمبر 2012 خلا ريس الدوله، يعنى هوا، ليه صلاحيات مطلقه، و اتهاجمت الكنيسه المصريه القبطيه ف العباسيه، و اتعمل اغتيال ل صحفيين و اتحبس صحفيين تانيين، و اى مواطن مصرى كان بيعترض ع اللى بيعملوه الجماعه الاسلاميه و ريسهم كانو بيعملولو ارهاب ناعم.
- فى اواخر يونيه واول يوليه 2013 خرج ملايين المواطنين المصريين، اللى بيتسمو الاغلبيه الصامته او مؤيدين الاستقرار، ف مظاهرات مهوله لفّت شوارع المدن الكبيره، و اتهمو مرسى ب استغلال سلطته ك ريس عشان يمرر مشروع اسلمة الدوله، و عشان يعمل حكم دينى و تمكين المتطرفين زى الجماعات السلفيه م التحكم ف شئون الناس، و اتهموه ب التخابر مع النظام القطرى و النظام التركى اللى معروفين ب خضوعهم و تمويلهم ل الاسلاميين و تورطهم ف الحرب الاهليه السوريه، و التخابر دا تم اثباتو و اتحاكم مرسى عليه ب تهمة الخيانه مع التهم التانيه اللى اتحاكم عليها.
- ف نفس السنه تم تعيين ريس مؤقت و هوا القاضى عدلى منصور عشان يحكم ف فتره انتقاليه لحد ما يتكتب دستور و بعدها يتعمل انتخابات رئاسيه و برلمانيه.
- حصل انو ف نفس الفتره اتسعرت الجماعات الاسلاميه، و علا راسهم الجماعه اللى بينتمى ليها الريس المخلوع مرسى، و عملو عمليات ارهابيه دمويه علا قوات الامن و عملو اغتيالات ل ظباط الجيش، و كان بيروح ف الرجلين مواطنين مصريين كتير، و اتعملت عمليات ارهابيه ضد المسيحيين و كنايسهم، و ف 14 اغسطس اتحرق اكتر من 40 كنيسه بالكامل، و اتضررت ممتلكات قبطيه، و عمليه ارهابيه دمرت جزء كبير من متحف الفن الاسلامى ف القاهره، و ف محافظات زى المنيا و اسيوط و القاهره الاسلاميين استهدفو المسيحيين الاقباط، و ف شمال سينا اتعاونو مع جماعات فلسطينيه ارهابيه ليها تار مع مصر، و اتعاونو مع البدو اللى بيستنفعو من تجارة الانفاق اللى بيعملها ارهابيين غزه علا سينا، و فى لاجئين سوريين كتير ف مصر انضمو ل الجماعات الارهابيه دى، و كمان فى ارهابيين م الجماعات الاسلاميه دى راحو حاربو ف سوريا، و كل دول استهدفو الشرطه المصريه و الجيش المصرى، و اى مواطن مصرى بيدعم جيش و شرطة بلدو كانو بردو بيستهدفوه.
- ف 2014 تم انتخاب ريس من خلفيه عسكريه و هوا وزير الدفاع السابق عبدالفتاح السيسى، و م المعروف ان مهما كات خلفية الريس من ايام الجمهوريه الاولانيه ف 1952 م. لازم يخلع البدله العسكريه و يلبس مدنى، و تم انتخابو مره تانيه ف 2018 م. الدستور الجديد بينص علا ان اى ريس ميقعدش اكتر من فترتين ف الحكم، كل واحده 6 سنين، و دا اتطبق من 2018؛ يعنى الريس عبدالفتاح السيسى لسه ف فترة الحكم بتاعتو الاولانيه.
ملخص تاريخ مصر [1]
| الفتره | السنين (ق.م.) | الاسرات | اهم الاحداث |
|---|---|---|---|
| العصر العتيق | 3200-2700 | الاولانيه و التانيه | توحيد مصرى علا ايد مينا\نارمر
بداية حكم الاسرات ف مصر و بداية الفتره الفرعونيه منف بيبنوها و بتبقا عاصمة مصر المتوحده |
| عصر بناة الاهرامات | 2700-2200 | التالته-الساته | هرم زوسر المتدرج ايمحوتب بيبقا ريس الوزرا هرم خوفو الاكبر ف الجيزه تدهور مصر ايام الحكم الطويل بتاع بيبى التانى |
| العصر الانتقالى الاولانى | 2200-2040 | م السابعه لحد العاشره | ايام الاسرتين ال 7 و 8 بيحصل بيحكم مصر فراعنه كتار لفترات قصيره نقل العرش للاسرات 9 و ال 10 من نينسو ثوره ف طيبه و بداية الاسره الحداشر |
| المملكه الوسطانيه | 1334-1991 1991-1786 |
الحداشر الاتناشر |
ملوكها من طيبه، مصر بتتوحد من تانى تحت حكم منتوحوتب التانى (2040 ق.م.) ملوكها من طيبه، مقر الحكم من ايشت تاوى (قرب منف) غزوة النوبه و سهولة العيشه و ازدهار الادب الكلاسيكى |
| العصر الانتقالى التانى | 1786-1540 | م التلاتاشر لحد السبعتاشر | الاسره 13: بداية تدهور السلطه الملكيه الاسره 14: جماعات منشقه ف الدلتا الاسره 15: الهيكسوس بيسيطرو ع السلطه ف مصر بالكامل الاسره 16: الهيكسوس بيحكمو حكم متفرق الاسره 17: طرد الهيكسوس من جنوب مصر |
| المملكه الجديده | 1550-1096 | التمانتاشر و التسعتاشر و العشرين | الاسره 18: احمس الاولانى بينجح ف طرد الهيكسوس نهائى من مصر، تكوين امبراطوريه مصريه ف سوريا و النوبه، امون بيعلا و بيبقا ريس الالهه الاسره 19: تجديد عظمة الامبراطوريه المصريه، عصر الرخاء و الغِنا، حركه معماريه و انشائيه عظيمه الاسره 20: صحوه قصيره تحت حكم رمسيس التالت بتنتهى ب انحلال |
| العصر المتأخر | بعد 1096 | م الواحد-و-عشرين لحد التلاتين | الاسره 21: ملوك تانيس و كبارات كهنة امون بيحكمو جنوب مصر الاسره 22: شاشانق الاولانى بيغزو فلسطين، و بييجى بعده كام ملك ضعيف بيحكمو بمشاركه اسرات ليبيه الاسره 23 : تفكك وحدة مصر الاسره 24: طلعت من سايس، جدود فراعنة الاسره ال26 العظام الاسره 25: نوبيه بيسيطرو شويه شويه علا مصر سنة 715 و هروبهم ل طيبه بعد غزو الاشورى لمصر، حكمهم يادوب كان حوالى 80 سنه الاسره 26: اسره من سايس بتنجح انها توحد مصر و بتبتدى محاولات استرداد القوه و المجد المصرى القديم، صحوه بتعم مصر كلها و اصلاحات معماريه نشيطه |
| العصر اليونانى-الرومانى | من 332 ق.م. لحد 641 م. | - | الاسكندر بيغزو مصر و بيطرد الفرس دوله بطلميه مستقله و نقل العاصمه ل اسكندريه الاحتلال الرومانى لمصر بيقضى علا استقلالها سنة 30 ق.م. و بييجى وراه الحكم البيزنطى |
| العصور الوسيطه | من 641 م. | - | الاحتلال العربى 641-868 م.
الدوله الطولونيه 868-904 م. فترة حكم الفاطميين 907-1171 م. فترة حكم الايوبيين 1171-1250 م. لاحتلال الفرنساوى 1798-1801 م. عيلة محمد على 1805-1882 م. الاحتلال البريطانى 1882-1922 م.، و كات عيلة محمد على ف الحكم بشكل صورى لحد 1952 م.مصر الليبراليه 1922-1952 م. مصر الحديثه من 1952 م. |
مصادر
- ↑ كتاب رمسيس التانى، فرعون المجد و الانتصار، كتشن ، 1997.
